سلیپیج یا Slippage چیست?

حوزه ترید رمز ارزها، اصطلاحات زیادی وجود دارند که اگر با آن‌ها آشنا نباشید نمی‌توانید سرمایه‌گذاری مطمئنی انجام دهید. اسلیپِیج یا Slippage از آن دسته اصطلاحاتی است که با وجود کاربرد فراوان در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز، بسیاری از تریدرها با آن و ریسک‌هایی که سلیپیج باعث آنها می‌شود، آشنایی ندارند. اما

سلیپیج چیست ؟

سلیپیج در صرافی‌ها زمانی رخ می‌دهد که تریدرها معامله خود را با قیمتی متفاوت نسبت به قیمت درخواستی خود انجام می‌دهند. این تفاوت قیمت به دلیل زمان انجام سفارش رخ می‌دهد؛ در صورتی که نقدینگی کافی برای انجام سفارش وجود نداشته باشد یا بازار در نوسان باشد، قیمت نهایی سفارش ممکن است تغییر کند.

سلیپیج یک اتفاق رایج است که در بازارهای پرنوسان یا بازارهایی با نقدینگی کم رخ می‌دهد. Slippage هنگامی رخ می‌دهد که معامله با قیمتی متفاوت نسبت به قیمت مورد انتظار یا قیمت درخواستی انجام می‌شود.

برای مثال، فرض کنید که می‌خواهید سفارش خرید بزرگی با قیمت ۱۰۰ دالر انجام دهید، اما بازار نقدینگی لازم برای انجام سفارش شما با قیمت مورد نظر را ندارد؛ در نتیجه، باید سفارشات فروش بعدی با قیمت بالاتر از ۱۰۰ دالر را بپذیرید تا سفارش شما انجام شود. این موضوع باعث می‌شود که میانگین قیمت خرید شما بالاتر از ۱۰۰ دالر شود. به این شرایط، سلیپیج گفته می‌شود.

به عبارت دیگر، هنگامی که سفارشی ایجاد می‌کنید، صرافی به طور خودکار خرید یا فروش شما را با سفارشات محدود (Limit Order)  موجود در دفتر سفارشات منطبق می‌کند. اوردربوک سفارش شما را با سفارشی که نزدیک‌ترین قیمت دارد منطبق می‌کند؛ اما اگر حجم معاملات کافی با قیمت مورد نظر شما وجود نداشته باشد، قیمت سفارشات شما دائما افزایش می‌یابد. این فرایند باعث می‌شود سفارش شما با قیمتی به غیر از قیمت مدنظر شما انجام شود.در عرصه رمزارزها، Slippage اتفاقی رایج در بازارسازهای خودکار و صرافی‌های غیرمتمرکز است. سلیپیج ممکن است بیش از ۱۰ درصد قیمت مدنظر شما باشد؛ یعنی ممکن است مجبور باشید با بیش از ۱۰ درصد اختلاف قیمت، رمز ارز مورد نظر خود را بخرید.

هنگامی‌ که در صرافی‌های رمزارزها به خرید و فروش دارایی می‌پردازید، قیمت‌ها با عرضه و تقاضا ارتباط مستقیم دارند. به غیر از قیمت، سایر عوامل مهمی که باید مدنظر قرار دهید عبارتند از حجم معاملات، نقدینگی بازار و انواع مختلف سفارشات. بر اساس شرایط بازار و انواع مختلف سفارشاتی که استفاده می‌کنید، معاملات همیشه با قیمتی که مدنظرتان است، انجام نمی‌شوند.

در صرافی‌های متمرکز، مفهومی به نام اوردر بوک وجود دارد. در این Order Bookها همواره بین خریداران و فروشندگان مذاکراتی وجود دارد که منجر به ایجاد اسپرد (Spread) می‌شود؛ اسپرد به اختلاف بین بالاترین قیمت در سفارش‌های خرید یا Bid، و پایین‌ترین قیمت سفارش‌های فروش یا Ask گفته می‌شود. علاوه بر اسپرد، شما ممکن است در صرافی‌های متمرکز با سلیپیج نیز مواجه شوید.

در بازارهایی با نقدشوندگی پایین‌تر، سلیپیج می‌تواند در نتیجه “عمق” ناکافی اوردر بوک‌ها رخ دهد. عمق دفتر سفارش بر اساس تعداد Bidها و Askها (Bid بالاترین قیمت پیشنهادی و Ask کمترین قیمت درخواستی است) و بر اساس میانگین قیمت محاسبه می‌شود. هر چه عمق یک اوردر بوک بیشتر باشد، سفارش بازار (Market Order) بزرگ‌تری مورد نیاز است تا بر روی قیمت تاثیر بگذارد. اگر حجم Bid یا Ask کافی نباشد، یک سفارش بازار نسبتا بزرگ می‌تواند قیمت را جابجا کند؛ زیرا سفارشاتی که در قیمت‌های مختلف وجود دارند، باید این سفارش را پر کنند؛ این مفهوم با نام سفارش انشعابی (Split Order) شناخته می‌شود. زیرا یک سفارش بزرگ به چندین سفارش کوچک‌تر با سطوح قیمتی مختلف تقسیم می‌شود.

در بازار رمز ارزها، عمق بازار نسبت به بازارهای سنتی کمتر یا ضعیف‌تر است و نوسانات قیمت نیز بیشتر است. بنابراین مشکل سلیپیج زیاد،‌ یکی از مشکلات اساسی تریدرهای بازار کریپتو است. برای مثال، فرض کنید که یک سفارش فروش ۱۰۰ هزار دالری از یک توکن با قیمت ۱۰ هزار دالر ثبت شده است. اگر برای پر کردن این سفارش، پایین‌ترین پیشنهاد فروش (Ask) کافی وجود نداشته باشد، این سفارش به بخش‌های کوچک‌تر با سطوح قیمتی جدید تقسیم می‌شود (مثلا بخشی از سفارش با قیمت ۱۰۰۰۰ دالر، بخشی دیگر با ۱۰۰۵۰، قسمتی از آن با قیمت ۱۰۲۰۰ و غیره انجام می‌شود)، که این باعث تغییر قیمت نهایی سفارش می‌شود؛ به بیانی دیگر، سفارش فروش این رمز ارز، با قیمتی متفاوت‌تر از قیمت اولیه انجام می‌شود.

اما در صرافی‌های غیرمتمرکز، به این دلیل که از استخرهای نقدینگی به جای دفتر سفارش استفاده می‌کنند، شما با Slippage مواجه می‌شوید؛ زیرا نقدینگی موجود در این استخرها تغییر می‌کند و اگر به حد کافی زیاد نباشد، شما با سلیپیج بالایی روبرو می‌شوید.

زمانی که قیمت یک ارز دیجیتل نوسان دارد و تقاضای زیادی برای آن وجود دارد،‌ سلیپیج تنها بخشی از ریسک سرمایه گذاری در آن است؛ دانستن این که سلیپیج چیست و درک نحوه کارکرد آن، می‌تواند قدم مهمی برای سرمایه گذاری هوشمندانه‌تر باشد. برای کاهش خطر، می‌توانید حجم معاملات آن را بررسی کنید، محدوده Slippage مناسبی انتخاب کنید و در زمان‌هایی که نوسانات کمتر است ترید خود را انجام دهید؛ این کارها باعث کاهش ریسک سلیپیج می‌شوند. در انتهای مقاله روش‌های کاهش خطر سلیپیج را ارائه می‌دهیم.

سلیپیج مثبت

سلیپیج لزوما بدان معنا نیست که قیمت نهایی بدتر از قیمت مدنظر شما شود؛ اگر هنگامی که در حال ایجاد سفارش خرید هستید قیمت کاهش یابد، و یا در هنگام ایجاد سفارش فروش قیمت افزایش یابد، Slippage مثبت رخ می‌دهد. بدین معنی که شما دارایی خود را با قیمت بالاتری نسبت به سفارش اولیه خود می‌فروشید و با قیمت پایین‌تری نسبت به سفارش خود خریداری می‌کنید.

اگرچه وقوع سلیپیج مثبت رایج نیست، اما در بازارهای پرنوسان ممکن است رخ دهد.

محدوده سلیپیج (Slippage Tolerance)

بعضی از صرافی‌ها به شما امکان می‌دهند تا محدوده Slippage را به صورت دستی مشخص کنید تا بتوانید مقدار آن را محدود کنید. این گزینه را می‌توان در بازارسازهای خودکاری نظیر پنکیک‌سواپ (PancakeSwap) بر بستر بایننس اسمارت چین و یونی‌سواپ (Uniswap) بر بستر اتریوم مشاهده کرد.

بیشتر صرافی‌های غیرمتمرکز گزینه محدوده سلیپیج ارائه می‌دهند. کاربران می‌توانند مقدار تلرانس Slippage خود را انتخاب کنند و صرافی تنها در صورتی که قیمت در این محدوده قرار داشته باشد، معامله را انجام می‌دهد و اگر بیشتر از این تلرانس نوسان داشته باشد، سفارش شما انجام نمی‌شود.

اگر محدوده کوچکی برای Slippage تعیین کنید، ممکن است تا انجام سفارش شما زمان زیادی طول بکشد یا حتی اصلا انجام نشود و اگر محدوده بزرگی برای سلیپیج تعیین کنید، ممکن است معامله‌گر یا ربات دیگری درخواست سفارش شما را مشاهده کند و از شما جلو بزند یا به اصطلاح شما را Front-Run کند. در بخش Transaction Deadline شما می‌توانید زمان تعیین کنید. اگر این زمان سپری شد و شرایط معامله به شرایط مورد نیاز شما نرسید، سفارش شما لغو می‌شود.

Front Running چیست؟

Front Running معمولا زمانی انجام می‌شود که یک ربات که به دیتاهای معاملات در حال انتظار دسترسی دارد، یک سفارش بالاتر قرار می‌دهد تا بتواند به صورت آربیتراژ از این معاملات در حال انتظار، سود دریافت کند؛ این کار در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند یونی سواپ نیز انجام می شود.

برای مثال در  Uniswap، فرانت رانینگ زمانی اجرا می‌شود که ربات‌هایی که به داده‌های معاملات منتظر تایید دسترسی دارند، می‌توانند نسبت به یک معامله در حال انتظار، کارمزد گس بالاتری تعیین کنند؛ بنابراین معامله آنها زودتر تایید می‌شود. در مرحله بعد، یک سفارش با قیمت کمی بالاتر و با کارمزد کمی پایین‌تر از معامله در انتظار معامله‌گر قرار می‌دهند. از آنجایی که کاربر کارمزد بالاتری پرداخت می‌کند، معامله او زودتر تایید می‌شود؛ اما مقدار کوینی که در استخر وجود دارد، همانی است که توسط فرانت رانر ارسال شده است. بنابراین او مجبور می‌شود که با قیمت تعیین شده توسط فرانت رانر توکن را خریداری کند.

روش‌های به حداقل رساندن Slippage

اگرچه همیشه نمی‌توانید از سلیپیج اجتناب کنید، اما استراتژی‌های مختلفی وجود دارد تا آن را به حداقل برسانید. این استراتژی‌ها شامل موارد زیر هستند:

• سعی کنید سفارشات بزرگ را به سفارشات کوچک‌تر تقسیم کنید. با دقت دفتر سفارشات را بررسی کنید تا سفارشات خود را با قیمت‌های متفاوت ایجاد کنید؛ این موضوع باعث می‌شود که سفارشاتی بزرگ‌تر از حجم معاملات موجود ایجاد نکنید.
• اگر از صرافی غیرمتمرکز استفاده می‌کنید، تاثیر کارمزد معامله را فراموش نکنید. بعضی از شبکه‌ها بر اساس ترافیک موجود در شبکه، کارمزدهای هنگفتی دریافت می‌کنند که این موضوع می‌تواند تمام سود شما را از بین ببرد.
• اگر با دارایی‌هایی با نقدینگی کم مانند استخر نقدینگی کوچک سر و کار دارید، فعالیت معاملاتی شما می‌تواند بر قیمت دارایی تاثیر بسزایی داشته باشد. یک معامله ممکن است یا سلیپیج اندکی همراه باشد؛ اما معاملات کوچک و به تعداد زیاد بر معاملات بعدی شما تاثیرگذار خواهد بود.
• از سفارشات محدود (Limit) استفاده کنید؛ این سفارشات باعث می‌شوند که دارایی مورد نظر را با همان قیمتی که می‌خواهید خریداری کنید.

جمع بندی

زمانی که قیمت یک ارز دیجیتل نوسان دارد یا نقدشوندگی پایینی دارد، سلیپیج اتفاق می‌افتد؛ Slippage در تمامی بازارها، به خصوص بازار کریپتو وجود دارد؛ پس دانستن این که سلیپیج چیست و درک نحوه کارکرد آن، می‌تواند قدم مهمی برای سرمایه گذاری هوشمندانه‌تر باشد. در این مقاله به معرفی این مفهوم پرکاربرد پرداختیم و روش‌هایی برای به حداقل رساندن آن معرفی کردیم.